Aynı Anda Kavramı

ÖZEL RELATIVITE
ve
AYNI ANDA KAVRAMI
Han Erim
29 Ekim 2009

Aynı anda konusunu Alice Yasası version 5 te detaylı olarak anlatmıştım. Burada bir kez daha anlatıyorum.

Televizyonda bir haber programını izlediğimizi var sayalım. Haber konuları 5'er dakikalık bölümler haline olsun ve üç küçük kısımdan oluşsun. Konu başlangıcı, konu ortası ve konu sonu.

Konu başında görüntüde spiker var (kırmızı bar).
Konu ortasında resim tam görünüyor (yeşil bar).
Konu sonuda görüntü uzaklaşıyor (mavi bar)

Haber programını START butonun basarak izleyelim.

Sol tarafta bulunan çapraz çizgiler televizyon istasyonunu temsil ediyor. Gördüğümüz gibi, yayını alan üç farklı referans sistemi var. Animasyonda kullanılan saatler sinyalin televizyon istasyonundan ne zaman yola çıktığını göstermektedir. Ve her bir saat üç küçük bölümden oluşan (konu başı, konu ortası, konu sonu) bir haber konusunu taşımaktadır. Kaydırma çubuğunu hareket ettirerek, her üç referans sisteminin hangi pozisyonda yayın akışının hangi karesini izleyeceğini görebiliyoruz.

Elektromanyetik dalgaların, içinde bulundukları alana göre c hızı ile hareket ettiklerini daha önce görmüştük. Dolayısıyla her referans sistemini, televizyon yayınını kendilerine ait Alanlar üzerinden alacaklardır. Televizyon istasyonuna göre hareket halinde olan uçaklar için (c+v) (c-v) matematiği oluşacaktır. Buradan Özel Relativite ile ilgili olarak iki kural tanımlayabildiğimizi görüyoruz..

Kural 1: Birbirine göre hareket eden cisimler eğer aynı uzay konumunda iseler izledikleri olayın farklı anlarını görürler.

Kural 1 butonuna basalım. Burada her üç referans sisteminin, televizyon istasyonuna eşit uzaklıkta olmalarına rağmen, televizyonlarında izledikleri görüntü farklıdır.

Kural 2: Birbirine göre hareket eden cisimler eğer aynı olay anını görüyorlarsa uzayda farklı konumundadırlar.

Kural 2 butonuna basalım. Burada her üç referans sisteminin, televizyon istasyonuna farklı uzaklıkta olmalarına rağmen, televizyonlarında aynı görüntüyü görmektedirler.

Yukarıdaki animasyon her üç referans sistemi için televizyon yayını aynı anda başlayacak şekilde yapılmıştır. Kaydırma çubuğunu yavaşça hareket ettirerek, öncelikle yayının gözlemcilere varmasını sağlayalım ve daha sonra kaydırma çubuğunu en üstteki uçak için yayın sonuna getirelim. Bunun yerine Kural 3 Butonuna da basabiliriz.

Görüyoruz ki en üstteki uçak için haber yayını bittiği halde diğer gözlemciler için yayın devam etmektedir. Burada bir kural tanımı daha yapabiliriz.

Kural 3: Hareket halindeki bir cisim, ön tarafa bakarken gördüğü olayların normalden daha hızlı, arkasına bakarken gördüğü normalden olayların daha yavaş gerçekleştiğini görecektir.

Gördüğümüz gibi, (c+v)(c-v) matematiğinin sebep olduğu çok değişik etkiler vardır. Burada (c+v)(c-v) matematiğinin aynı anda kavramı üzerindeki etkisini gördük Elbette ki referans sistemleri arasındaki hız farkı arrtıkça gözlemleyeceğimiz bu tür etkiler göreceli olarak büyüyecektir.

aliceinphysics.com

Establish: December 2001